Nếu bạn là người thường xuyên uống trà lài, hoặc đang bắt đầu quan tâm đến món trà này thì hãy đọc ngay bài viết sau đây. Chúng không những giúp bạn bổ sung kiến thức, mà càng khiến bạn thêm yêu thích món trà ướp hương đượm thơm vị hoa này.
Trà lài là gì? Đừng nhầm lẫn chúng với trà hoa lài!
Trà lài là một loại trà được ướp bằng hương hoa lài. Chúng còn có nhiều tên khác là “trà nhài”, “trà xanh hoa lài” hoặc “trà xanh hoa nhài”. Trong tiếng Anh, trà lài có tên là jasmine tea.
Thông thường, nguyên liệu của chúng sẽ bao gồm lá trà xanh và hoa lài – hay còn gọi là lục trà lài. Những năm gần đây, thị trường cũng xuất hiện loại trà lài mà trong đó hoa lài được ướp với trà ô long nhưng không phổ biến bằng.
Còn đối với trà xanh hoa lài, bạn có thể tìm thấy những gói trà bán sẵn ở mọi nơi. Từ hàng quán, siêu thị đến cửa tiệm trà sữa dành cho người trẻ, đâu đâu bạn cũng tìm thấy cái tên trà lài. Hoa lài dễ trồng, hương dễ bén với trà xanh, thơm nồng nàn lan tỏa.
Để tạo nên món trà danh tiếng này, công thức ủ trà lài cũng rất phức tạp. Ai đó đã từng so sánh rằng, ướp những bông hoa lài với trà xanh là đang “dệt” hương cho trà. Hương lài thơm dịu, mỏng nhẹ như từng đường chỉ đan vào những lá trà khô.
Muốn “dệt” nên màn hương vô hình, người ta phải lựa chọn nguyên liệu rất kỹ lưỡng. Hoa lài phải là hoa lài vừa hái, có hương trầm, tán mạnh và được bỏ hết những cánh hoa đã tàn. Bởi lẽ, cánh hoa hư sẽ làm hương hoa giảm đi một nửa so với ban đầu, khiến vị trà thay đổi.
Trà xanh dùng ướp phải là trà xanh mới được sao, vẫn còn giữ được độ giòn và xốp nhất định. Nhờ đó, những lá trà này sẽ thấm được hương hoa lài thuần khiết, thanh sạch.
Một trong những điều mà ít người biết là trà lài hoàn toàn khác với trà hoa lài. Trà lài là trà ướp hương hoa lài, còn trà hoa lài là trà được pha từ những cánh hoa trắng mịn. Để bạn hiểu rõ hơn, Hiên Cúc Vàng cũng đưa thêm thông tin rằng trà Việt được chia ra làm 3 loại chính:
- Trà ướp hương (trà hương): Nhiều người tin rằng, trà ướp hương là loại trà được người Việt yêu thích nhất. Trà ướp hương được làm từ lá trà khô ướp với cánh hoa hoặc búp hoa tươi. Tùy vào nguyên liệu và vùng miền, trà hương sẽ có cách ướp hoa khác nhau. Thậm chí, vào thời xưa, người ta còn ướp trà tại chỗ với những búp hoa mới hái để giữ được hương hoa đậm đà, thơm ngát.
Nhắc đến trà ướp hương, chắc chắn phải kể đến trà lài với hương thơm thanh tao, dịu nhẹ và rất dễ uống. Cũng nhờ đó, trà lài đã len lỏi vào mọi ngóc ngách của cuộc sống và trở thành một trong những loại trà quen thuộc nhất với không ít gia đình Việt.
- Trà tươi (có nơi gọi là chè tươi): Đây là loại trà được pha trực tiếp từ lá trà vừa hái vào buổi sáng sớm. Sau đó, người ta vò nát để trà tỏa hương và mang hãm với nước nóng.
- Trà mạn: Không phải ai cũng có điều kiện trồng và thu hoạch lá, hoa làm trà tươi ngay tại nhà. Vì thế, trà được pha từ lá trà sấy khô hay còn gọi là trà mạn ra đời. Chúng có tiêu chuẩn pha rất gắt gao, tỉ mỉ nhằm giữ nguyên chất lượng và mùi vị của lá trà.
Thật ra, hoa lài cũng là một trong 5 loài hoa bắt hương nhất bao gồm: hoa lài, hoa sen, hoa sói, hoa ngâu và hoa cúc. Vào Tết Nguyên đán, nhiều gia đình Việt thường bày biện khay trà hoa này để pha món trà ngũ hương mừng năm mới.
Nguồn gốc của trà lài
Nhắc đến nguồn gốc trà lài tức là nhắc đến nguồn gốc của các loại trà ướp hương nói chung. Không ít người tin rằng, món trà ướp hương có nguồn gốc từ Việt Nam. Tuy nhiên, đến tận nay vẫn chưa có nghiên cứu rõ ràng về xuất xứ của trà ướp hương.
Thực chất, điều này cũng dễ hiểu vì miền Bắc nước ta bị đô hộ hơn 1000 năm. Dưới nhiều thời cai trị khác nhau, những tài liệu về văn hóa uống trà của người Việt cũng dần biến mất theo thời gian.
Giả thuyết được chấp nhận nhiều nhất là trà lài xuất hiện lần đầu vào cuối thời nhà Tống (960-1279 SCN). Vào thời gian này, phương tiện vận chuyển vẫn còn thô sơ và đơn giản nên trà đến tay người mua rất chậm.
Chưa kể, giá trà cũng rất đắt đỏ nên không ai uống ngay, mà chỉ mua để đãi khách quý. Khi đó, một phần hương trà đã bay đi mất, làm ảnh hưởng đến vị trà.
Vì vậy, thương lái đã tìm những loài hoa bắt hương nhất như hoa lài để ướp vào lá trà. Phương pháp này vừa giúp trà giữ được hương lâu hơn, vừa giúp trà có mùi thơm ngọt của những cánh hoa lài.
Khi trà ướp hương lài được vận chuyển sang nước ta, những người sành trà đã học tập phương pháp này. Từ đó, họ thay đổi và cải tiến cách ướp sao cho phù hợp với giống trà xanh và hoa nhài nước Nam.
Cũng có giả thuyết cho rằng, trà ướp hương vốn bắt nguồn từ cố đô Huế của nước ta. Vùng đất Huế vốn đã luôn nổi tiếng với văn hóa thưởng trà phổ biến từ người già đến trẻ nhỏ. Do vậy, không phải điều lạ khi các cố nhân đã ướp trà với những loài hoa như hoa sen, hoa lài, hoa sói,… nhằm lưu giữ mùi hương lâu hơn.
Nhìn chung, trà lài của người Việt có nhiều nét giống với trà ướp hương lài Trung Hoa. Thế nhưng, hương pháp ướp và các nguyên liệu dùng ướp trà lại khác nhau. Bởi lẽ, với mỗi loại nguyên liệu thì người ta lại tìm cách ướp riêng, sao cho thấm đẫm hương hoa lài mà vẫn giữ được vị của lá trà.
Trà lài – 5 công dụng mà không phải ai cũng biết
Trà lài không chỉ là loại trà ướp hoa thơm dịu, ngọt ngào tự nhiên, mà chúng còn sở hữu nhiều công dụng tốt cho cơ thể. Vậy trà lài có tác dụng gì? Uống trà lài có tốt không? Nếu bạn cũng thắc mắc những điều này, hãy cùng Hiên Cúc Vàng giải đáp trong phần sau bài viết!
Giảm cholesterol máu và nguy cơ bệnh tim
Trong trà xanh dùng pha trà lài, bạn có thể tìm thấy hợp chất Epigallocatechin gallate (EGCG). Đây là hợp chất có khả năng làm giảm tỉ lệ cholesterol xấu có trong máu. Từ đó, trà lài giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh tim và bệnh tai biến mạch máu não.
Thậm chí, một số loại thuốc giảm mỡ máu hiện nay còn sử dụng EGCG trong trà xanh hoa lài làm thành phần EGCG tự nhiên.
Uống trà lài có giảm cân không? Câu trả lời là có!
Năm 2007, theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học “Journal of the American College of Nutrition”, EGCG giúp tăng cường quá trình chuyển hóa và trao đổi chất. Từ đó, chúng giảm đi lượng mỡ thừa trong cơ thể bạn về lâu dài. Thế nhưng, bạn cũng phải nhớ kết hợp chế độ ăn uống, luyện tập thể dục khoa học thì mới đạt được kết quả tốt nhất.
Nếu bạn thắc mắc trà lài có bao nhiêu calo, thì Hiên Cúc Vàng cũng cung cấp thông tin rằng: Khi không pha cùng đường, sữa hoặc các loại nguyên liệu khác, trà lài không chứa calories. Vì vậy, chúng cực kỳ thích hợp cho những người muốn giảm cân nhưng lại cần ăn uống vặt.
Trà xanh hoa lài kháng khuẩn, tránh ngộ độc thực phẩm
Từ lâu, hợp chất catechin trong trà xanh đã được nghiên cứu và ứng dụng trong việc kháng khuẩn. Năm 1996, các vụ ngộ độc thực phẩm xảy ra liên tục tại thành phố Osaka, Nhật Bản. Những vụ ngộ độc này đều do vi khuẩn E. coli 0157 xuất hiện trong giá ăn sống gây ra.
Sau đó, một nhóm nghiên cứu của trường đại học Tokyo đã làm thí nghiệm về hợp chất catechin. Họ chứng minh được rằng, hợp chất này có khả năng kháng khuẩn rất cao. Từ đó, trà xanh hoa lài bắt đầu được sử dụng để kháng khuẩn dạ dày, đặc biệt là sau khi ăn những thực phẩm sống như cá hồi, rau sống,…
Chưa kể, trà lài cũng rất tốt cho răng miệng
Từ năm 2010, một nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học “Journal of Applied Oral Science” cũng công nhận điều này. Hợp chất EGCG trong trà xanh có khả năng chống lại Streptococcus mutans – một loại vi khuẩn gây sâu răng.
Vì vậy, bạn có thể sử dụng trà lài để tráng miệng sau khi ăn. Chúng không những có khả năng kháng khuẩn, giảm nguy cơ sâu răng mà còn giúp hơi thở của bạn thơm tho hơn nhờ hương hoa.
Trà ướp hương lài còn giúp giải nhiệt cơ thể
Nhiều người lo lắng không biết trà lài có nóng không. Thật ra, trà lài không có tính hàn hay nhiệt nên không hề gây nhiệt, lở miệng,… Nhờ thành phần có chứa trà xanh, trà lài không những không nóng mà còn giúp giải nhiệt cơ thể.
Trà lài chống ung thư có phải thật không?
Nếu từng xem công dụng của trà lài tại các trang web khác, chắc hẳn bạn sẽ thấy trà lài có công dụng chống ung thư. Thực chất, điều này tuy khó tin nhưng không phải sai hoàn toàn!
Bởi lẽ, hợp chất EGCG có trong trà xanh là chất chống oxy hóa cực kỳ mạnh. Từ đó, chúng có khả năng chống lại tổn thương tế bào do các gốc tự do gây ra và làm giảm khả năng mắc bệnh ung thư.
Tuy nhiên, điều này chỉ xảy ra khi bạn uống 20 tách trà lài một ngày. Trong khi đó, uống quá nhiều trà lài cùng lúc có thể sẽ dẫn bạn đến cảnh co giật, căng thẳng thần kinh, co thắt cơ,…
Do trà lài có trà xanh chứa chất caffeine làm tỉnh táo, bạn chỉ nên uống khoảng 3 tách (mỗi tách 300ml) trong một ngày. Tốt nhất, hãy uống trước 7 giờ tối vì chất caffeine này là chất kích thích khá mạnh. Vì thế, trà lài rất dễ gây ra mất ngủ.
Nếu cần một loại trà dễ ngủ, an thần, bạn hãy xem tham khảo thử trà hoa nhài không chứa chất caffeine.
Vậy là phần trên đã giải đáp cho bạn trà lài có công dụng gì. Tuy nhiên, điểm mạnh của loại trà ướp hương hoa này không những nằm ở việc trà lài có công dụng gì. Mà chúng còn nằm ở hương vị dịu ngọt tự nhiên nữa.
Tiếp đến, Hiên Cúc Vàng sẽ cùng bạn tìm hiểu cách pha trà lài đượm thơm, không đâu sánh bằng.
Trà lài ướp sẵn – Nhưng hương vị trà cũng do bạn quyết định!
Vốn là loại trà phổ biến và được nhiều người yêu thích, trà lài có sẵn ở nhiều cửa hàng, siêu thị. Thậm chí, dạo gần đây, chúng còn xuất hiện trên các trang thương mại điện tử có tiếng và mạng xã hội.
Vì thế, trà lài rất dễ tìm mua và giá thành cũng linh hoạt tùy vào nhu cầu về chất lượng trà. Thế nhưng, làm thế nào để pha được một tách trà lài ngon từ gói trà ướp sẵn này là thắc mắc của nhiều người.
Bởi lẽ, không ít người than thở rằng trà lài bán sẵn ngoài cửa tiệm hiếm khi mang đến hương vị đúng ý. Thật ra, điều này còn tùy vào nguyên liệu và cách ướp trà của từng vùng miền. Mỗi vùng miền của nước ta đều có đặc điểm về mặt nguyên liệu (trà xanh, hoa lài), cách ướp trà, thời gian thu hoạch,… khác nhau.
Ngoài ra, bạn cũng nên cân nhắc đến tỉ lệ hoa lài – trà xanh được in trên bao bì. Bởi lẽ, đây là con số ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng của trà.
Trà có tỉ lệ hoa lài càng cao thì càng thơm hương hoa và ngược lại. Nếu không thấy con số này được ghi rõ trên bao bì, bạn hãy hỏi người bán trước khi mua.
Trong trường hợp mua nhầm trà có tỉ lệ hoa nhài quá thấp, bạn hãy lựa thêm hoa để cho vào phần trà lài sắp pha để tăng hương vị. Số trà xanh dư còn lại, bạn mang pha trà xanh uống như bình thường.
Bên cạnh đó, bạn cũng có thể mua thêm hoa nhài riêng để cho vào trà lài chứ không nên trộn hai loại trà lài khác nhau lại.
Cách làm trà lài tại nhà nhanh chóng, đơn giản
Không phải lúc nào, người ta cũng muốn uống trà lài từ những hộp, gói bán sẵn ở ngoài cửa hàng. Bởi lẽ, ta không thể nào biết được loại trà lài này có bị độn thêm hương liệu để lưu giữ mùi thơm hay không.
Trong khi đó, công thức ủ trà nhài lại quá phức tạp và đòi hỏi sự tỉ mỉ cao nên không phải ai cũng làm được. Vì vậy, nhiều người đã tìm ra cách tự làm trà lài tại nhà mà không cần phải ướp trà với hoa.
Chuẩn bị nguyên liệu
- 5 gram trà xanh Thái Nguyên khô
- 3-4 bông hoa nhài
- 300ml nước sôi 80 độ C
Cách pha trà lài
- Bước 1: Cho trà xanh vào ấm. Sau đó, bạn rót khoảng 50ml nước sôi rồi tráng qua ấm một lượt để tráng trà và đánh thức hương trà.
- Bước 2: Tiếp đến, bạn mới cho hoa lài vào. Điều này là do nếu tráng hoa lài, nước sẽ làm mất đi lớp phấn. Từ đó, hương trà xanh sẽ làm át đi hương hoa lài.
- Bước 3: Hãm trà xanh hoa lài trong vòng 5-7 phút rồi thưởng thức.
Nước trà xanh hoa lài có màu vàng nhạt, mịn mượt và có những cánh hoa lài mỏng đang trôi lênh đênh. Bởi vì có cách pha đơn giản, tinh gọn nên công thức trà lài này không có hương vị tinh tế như trà ướp chuyên nghiệp. Vậy công thức trà lài này có vị gì?
Thật ra, chúng vẫn thơm ngon theo một cách khác so với trà lài ướp hương truyền thống. Công thức trà lài này đượm hương hoa lài thơm dịu, ngọt ngào như một cô thiếu nữ. Vì thế, bạn sẽ cảm nhận được một cảm giác rất dễ chịu len lỏi vào người theo từng ngụm trà ấm nóng.
Hướng dẫn ủ trà lài đúng cách tại nhà – Chỉ dành cho người tỉ mỉ và thích bình yên
Đối với những người thích thưởng trà lài, việc tự ủ trà lài đã không còn là điều lạ lẫm. Đôi khi, người ta không chỉ nhận được bình yên từ việc nhâm nhi những tách trà mà còn từ quá trình làm nên tách trà ấy.
Việc ủ trà lài rất cần sự tỉ mỉ, cẩn thận và một đôi bàn tay khéo léo. Do đó, bạn hãy dành ngày nghỉ của mình cho việc này chứ không nên tranh thủ làm trong thời gian rảnh rỗi. Điều này là do chỉ cần một bước làm sai thì hương vị trà của bạn sẽ bị ảnh hưởng ngay!
Bước 1: Chuẩn bị trà xanh
Trà xanh là một trong hai nguyên liệu chính của món trà ướp. Cho nên, đây được xem là bước quyết định chất lượng của tách trà lài. Thông thường, người ta sẽ chọn trà xanh Thái Nguyên loại đặc sản. Lá trà được sấy khô đều, được sàng lọc kỹ càng để loại bỏ cám và tạp chất.
Đối với hoa lài, nhiệt độ thích hợp của trà phải là 30-35 độ C. Trong khi đó, độ ẩm trước khi ướp là 4-5%. Để tạo được độ ẩm này, bạn nên nấu nước cốt cam thảo. Sau đó, rót vào bình xịt rồi phun đều vào trà để vừa tạo độ ẩm, vừa tăng hậu vị ngọt thơm.
Bước 2: Chuẩn bị hoa tươi
Bạn có biết: Hoa lài chỉ giữ được mùi thơm trong vòng 4 tiếng sau khi nở. Vì vậy, người ta thường chỉ dùng hoa lài tươi để ướp trà. Bạn nên thu hoạch hoa lài vào lúc hoa vừa chín tới – tức cận hoàng hôn (4-5 giờ chiều). Lúc này, các cánh hoa dần chuyển từ xanh nhạt sang màu trắng đục, tỏa hương thơm nhè nhẹ.
Bạn cũng lưu ý rằng, khi thu hoạch hoa phải chọn những hoa đều nhau, cánh to, không bị hỏng. Ngoài ra, hãy bỏ những cánh hoa lép hoặc không nở chứ đừng tiếc vì chúng sẽ phá hỏng hương vị trà lài.
Bước 3: Ướp hương
Sau khi thu hoạch nụ nhài, bạn rải chúng đều ra một cái mẹt rồi phủ một tờ báo lên trên. Khoảng vài tiếng sau (8-9 giờ tối), nụ nhài bắt đầu hé nở và tỏa hương thơm ngát cùng một lúc. Lúc này, bạn bắt đầu lựa bỏ những cánh hoa lép, không nở vì chúng sẽ phá hỏng hương vị thanh khiết của trà lài.
Tiếp đến, bạn rải một lớp trà xanh vào thùng gỗ nhỏ, rồi lại rắc một lớp hoa lài, rồi trà, rồi hoa lài sao cho lớp trên cùng là lớp trà. Cứ cách khoảng 6-8 giờ, bạn hãy loại bỏ những cánh hoa trong suốt, cánh hoa nâu sẫm hoặc đã có mùi ủng. Số hoa còn tốt có thể tiếp tục dùng ướp hương.
Bước 4: Sàng hoa
Tiếp đến, hãy mang số trà này đi sàng lọc để loại bỏ những cánh hoa lài đã ướp xong.
Bước 5: Sấy khô
Bạn cho trà lài vào túi chống ẩm để giữ cả hương hoa và trà, rồi đem sấy đến khi trà và hương hoa hoàn toàn quyện vào nhau. Đây được xem như là đã xong một lần ướp. Bạn có thể dừng việc ướp trà lài tại bước này, hoặc ướp trà với hoa thêm khoảng bốn lần nữa để trà đượm thơm hơn.
Bước 6: Đóng gói
Cuối cùng, bạn sấy khô trà lài lần cuối cùng rồi đem trà đi đóng gói ngay. Trong trường hợp muốn trà có hương hoa lài đậm, bạn có thể thực hiện thêm bước đề hoa. Đề hoa là bước mà sau khi sấy khô, bạn ướp trà với một lượng hoa lài nhỏ thêm lần nữa khoảng 4-5 giờ. Sau đó, bạn sàng bỏ số hoa này rồi đem đóng gói mà không cần sấy lại lần nữa.
Giá của trà lài rất đa dạng, nhưng không thể so sánh với nhau
Nếu đã từng tìm thử xem trà lài bao nhiêu 1 kg, có lẽ bạn sẽ thắc mắc vì sao mức giá lại chênh lệch nhiều đến vậy. Bởi lẽ, có nơi bán trà lài sấy khô với giá 50.000-100.000 VNĐ/ kg. Có nơi thì lại bán trà lài sấy khô với gấp 10 lần – 500.000 VNĐ/ kg. Tại những quán hoặc cửa tiệm trà sữa, con số này rơi vào 28.000-30.000 VNĐ cho một ly trà lài 200ml.
Trong khi đó, trà lài túi lọc lại có giá khoảng 35.000-50.000 VNĐ cho 25 túi. Đối với loại trà lài ủ lạnh dạng túi lọc (trà lài cold brew), giá dao động khoảng từ 80.000-90.000 VNĐ/ 12 túi.
Với tỉ lệ giá dao động này, nhiều người tiêu dùng thắc mắc chúng có khác gì nhau không. Rốt cục, trà lài trên thị trường có giá bao nhiêu?
Thật ra, chênh lệch này là đúng vì còn tùy vào nguyên liệu, tỉ lệ hoa lài trong trà mà nhà sản xuất sẽ định giá khác nhau. Trà lài bao nhiêu tiền cũng tùy vào thương hiệu sản xuất và đóng gói bao bì. Cụ thể, loại trà lài thượng hạng, được bảo quản trong lọ thủy tinh làm quà tặng thì thường có giá cao hơn.
Trà lài càng rẻ, càng dễ bị độn thêm nhiều hương liệu khác để tạo mùi thơm hoa lài.
Trong khi đó, trà lài cao cấp sẽ sử dụng nguyên liệu thuần trà xanh Thái Nguyên và hoa lài thượng hạng. Tùy vào nhu cầu của mình, mà bạn có thể quyết định nên mua loại trà lài nào để vừa tiết kiệm kinh phí, vừa được thưởng trà ngon.
Vậy là trong bài viết về trà lài trên, Hiên Cúc Vàng đã cung cấp cho bạn đầy đủ 7 thông tin cần thiết. Mong rằng chúng sẽ giúp ích bạn phần nào khi uống món trà ướp hương hoa thơm nồng nàn này.
Vốn mang tính truyền thống, trà lài sở hữu nhiều câu chuyện riêng mà chỉ những người sành trà mới biết. Nếu bạn cũng sở hữu những điều hay về trà lài muốn chia sẻ, thì hãy để lại bình luận ngay dưới bài viết này. Có rất nhiều người cũng yêu thích tách trà lài đang chờ đợi bạn!
Bên cạnh đó, nếu bạn là người quan tâm về các loại trà nói chung, hãy đăng ký tham gia ngay cộng đồng Hiên Cúc Vàng. Chúng tôi luôn cập nhật những bài viết mới nhất về các loại trà và công thức pha trà với thông tin đầy đủ. Cuối cùng, Hiên Cúc Vàng chúc bạn có thời gian thưởng thức những tách trà lài yêu thích theo ý muốn!
Tham khảo thêm các bài viết thú vị khác về trà cùng Hiên Cúc Vàng:
Trà quế: Hương thơm cay ngọt cuộn tròn trong thân cây quế
Trà hoa ngũ cốc – 7 điều bạn cần biết
Trà dâu tây: Hương trà chua ngọt đọng tròn trong khoang miệng
Trà Earl Grey – Vị thơm trà Bá Tước kiêu kỳ và trầm lắng
Các nguồn tham khảo:
