Thời tiết bắt đầu nóng bức hơn khi sang hè, những tưởng sẽ làm người ta thấy khó chịu hơn, bực bội hơn. Khoan đã, dừng lại đây với Hiên Cúc Vàng, cùng thưởng thức ly trà xanh thanh thanh, đắng chát nơi đầu lưỡi nhưng ngọt ngào sâu trong lòng. Để rồi cùng nhau tìm hiểu kĩ hơn về nguồn gốc, công dụng và những câu chuyện bên cạnh đó.
Trà xanh là gì? Dư vị của đất trời
Nếu như bạn lên Google và gõ câu hỏi trên, chắc hẳn bạn đã gặp phải định nghĩa về những “em gái trà xanh”. Người trẻ thường dùng cụm từ này như một ám chỉ về những mối quan hệ bất chính.
Tuy nhiên, dừng vấn đề ấy lại ở đây, ta cùng nhau tìm hiểu định nghĩa thuần túy nhất của trà xanh – một thức uống thấm đẫm hương đất trời.
Cây trà xanh
Nhìn theo một định nghĩa chung nhất về trà, ta thường biết đến cây trà xanh với cái tên khoa học là Camellia sinensis. Đây là một loại cây bụi phát triển nhanh. Đây cũng là cây được sử dụng để làm các loại trà truyền thống như trà xanh và trà ô long.
Lá của cây trà xanh có màu xanh bóng với các mép răng cưa. Hình dạng và kích thước tương tự như lá nguyệt quế. Lá cây phát triển tốt nhất khi được trồng sau đợt sương giá cuối cùng, ở đất cát thoát nước tốt và không nên thu hoạch cho đến khi được ba tuổi. Lá cũng chính là bộ phận thường được dùng để làm trà xanh.
Trà xanh
Trà xanh hay còn gọi là 绿茶 (trong tiếng Trung), và green tea (trong tiếng Anh). Đây là loại trà được làm từ búp và lá non của cây trà xanh nêu trên.
Những búp trà non đẹp nhất, tươi nhất sẽ được thu hoạch để làm trà. Sau khi thu hái, lá và búp phải qua những công đoạn kỹ càng, an toàn và chuyên nghiệp như sao khô, vò, rồi lại làm khô. Sau đó lại được bảo quản ở nhiệt độ vừa chuẩn dưới sự kiểm soát kỹ càng để đóng gói và đưa đi tiêu thụ.
Những người thợ lành nghề, dày dặn kinh nghiệm sẽ thực hiện các công đoạn trên. Vậy nên lá trà cuối cùng sẽ giữ được sắc xanh khó tả, rất đẹp mắt.
Phân biệt trà xanh và chè xanh
Thật ra, đây chỉ là thói quen tùy theo phương ngữ của từng vùng. Ở miền Bắc người ta thường gọi chung cây trà và những sản phẩm làm ra từ cây ấy là “chè”.
Miền Nam lại khác, họ phân biệt rõ ràng hơn, chỉ những sản phẩm được làm từ cây chè mới được gọi là trà. Còn nếu ở miền Nam mà bạn dùng “chè”, thì sẽ được hiểu là các món chè ngọt, như chè bà ba, chè trôi nước,…
Nguồn gốc của trà xanh
Những vùng trồng trà xanh đầu tiên trải dài từ miền bắc Miến Điện (Myanmar) đến các tỉnh Vân Nam và Tứ Xuyên – miền Nam Trung Quốc. Cũng từ các tỉnh Vân Nam và Tứ Xuyên, nghề trồng trà phát triển sang các vùng khác của Trung Quốc kể từ triều nhà Thương (1600 TCN – 1046 TCN).
Cũng từ sự mở rộng đó, quá trình này sinh ra nhiều giống trà mới, biến thể cây trồng để làm trà cũng trở nên đa dạng hơn. Chẳng hạn, để thích nghi với khí hậu từng vùng, cây trà xanh ở một số nơi hình thành lá nhỏ hơn. Các loại trà này được nhóm lại với nhau dưới tên Camellia sinensis var. sinensis – một loại trà xanh có nguồn gốc từ Trung Quốc.
Ở Việt Nam, có một truyền thuyết về nguồn gốc của của loại trà này. Đó là mối tình lãng mạn của Trương Chi và Mỵ Nương. Mỗi lần Mỵ Nương rót nước trà vào chén lại thấy hình ảnh con đò cùng tiếng hát vọng về. Đến năm 1924 thời Pháp thuộc, ở Việt Nam mới có những đồn điền trà. Chủ yếu ở vùng cao nguyên Trung Kỳ (Kon Tum, Đắk Lắk, Pleiku và Đồng Nai Thượng). Bây giờ trà xanh Việt Nam chủ yếu trồng ở vùng Thái Nguyên, Sơn La, Yên Bái và Lâm Đồng.
Trà xanh có tốt không?
Trà xanh có 4 công dụng chính. Cũng nhờ 4 công dụng này mà chúng được dùng thay cho cà phê hoặc các thức uống năng lượng.
Giảm cân
Có lẽ không thể không nhắc đến tác dụng giảm cân của trà xanh. Trong lá trà chứa chất chống oxy hóa, gọi là catechin (EGCG). EGCG được cho là có tác dụng tăng cường trao đổi chất và giúp đốt cháy chất béo.
Nghiên cứu “Ảnh hưởng của trà xanh giàu chất catechin lên thành phần cơ thể” của Unilever(2012) đã đưa ra bằng chứng về vấn đề này. Nghiên cứu được thực hiện trên các đối tượng uống trà siêu giàu catechin mỗi ngày hai lần. Nghiên cứu ghi nhận sau 90 ngày, những người này giảm được mỡ bụng và lượng mỡ trung bình. Họ cũng giảm 1,9 cm vòng eo và 1,04 kg trọng lượng cơ thể. Từ đó ta có thể thấy rõ hỗn hợp EGCG và cafein trong trà xanh có tác dụng tích cực trong việc giảm cân và kiểm soát cân nặng.
Trị mụn
Nếu một gương mặt lấm tấm mụn là nỗi lo của bạn thì trà xanh chính là giải pháp! Bởi lẽ trong loại trà này có chứa các chất gọi là catechin và đặc biệt giàu EGCG.
Đây một loại polyphenol mà trong nghiên cứu “Trà xanh và các polyphenol: Ảnh hưởng đến sản xuất bã nhờn và mụn trứng cá” (2017), bác sĩ da liễu Suzana Saric và đồng nghiệp đã chỉ ra rằng có thể giảm mụn trứng cá và da nhờn. Công dụng này sẽ đánh tan nỗi lo bị mụn mà các bạn thường gặp phải.
Bên cạnh đó, nếu bạn uống trà xanh thường xuyên, thì còn có hai lợi ích khác:
Thêm năng lượng, bừng tỉnh táo
Nhiều người chọn bổ sung caffeine cho cơ thể để tiếp thêm năng lượng. Một trong những thức uống phổ biến hiện nay là cà phê, nhưng họ lại thêm đường hoặc sữa đặc. Đây là những nguyên liệu không nên dùng nhiều.
Vậy nên, thay vì uống cà phê, hãy thử chọn trà xanh, một loại thức uống chứa caffeine lành mạnh. Theo Healthline, cách hàm lượng caffeine trong trà xanh hoạt động thân thiện hơn cho những người nhạy cảm với chất kích thích.
Vì vậy, nếu cà phê thường khiến bạn bồn chồn, loạn nhịp tim thì hãy chọn uống trà xanh như một giải pháp thay thế.
Một loại trà khác cũng rất hợp lý để giữ tinh thần tỉnh táo là trà vải. Hãy thử đổi vị những lúc nhạt miệng!
Giảm lo âu căng thẳng
Theo Healthline, trà xanh chứa L-theanine, có tác dụng rất lớn đối với cơ thể bạn. Ngoài ra, một nghiên cứu từ Viện Nghiên cứu Sức khỏe và Thực phẩm Unilever cho thấy “L-theanine làm tăng đáng kể hoạt động trong dải tần số alpha, giúp thư giãn tâm trí mà không gây buồn ngủ.”.
Theo Anxiety and Depression Association of America, 40 triệu người Mỹ mắc chứng lo âu, và đó rõ ràng là một con số không hề nhỏ. Vì vậy, trà xanh là một trong những loại thức uống đáng dùng.
Trà bạc hà cũng là một thức uống giúp giảm căng thẳng. Đây có lẽ sẽ là lựa chọn được nhiều bạn trẻ ủng hộ.
Phân loại trà xanh
Hiện nay, trên thị trường cũng xuất hiện thêm nhiều mặt hàng trà xanh, khác nhau về kiểu dáng, chất liệu và cả mùi hương. Cùng Hiên Cúc Vàng tìm hiểu kĩ hơn.
Phân loại theo quy cách đóng gói
Loại thứ nhất là trà túi lọc, xuất hiện rất nhiều và chiếm ưu thế trên thị trường vì tính tiện dụng cũng như hương vị. Trà được hái, làm khô và nghiền nhuyễn rồi đóng vào túi đã khử trùng. Nếu bạn muốn tiết kiệm thời gian để pha chế và có thành phẩm ngay tức thì, bạn có thể sử dụng dạng này.
Loại thứ hai là loại thuần túy hơn, thường được ông bà và bố mẹ chúng ta tin dùng. Đó là loại trà khô được đóng gói trong một túi thiếc lớn. Vì vậy khi mua về cần được cất và bảo quản một cách kỹ càng hơn trong hộp đựng thực phẩm an toàn. Đây cũng chính là những gói trà xanh xuất hiện trong ký ức tuổi thơ của mỗi chúng ta.
Có lẽ, hình ảnh ông bà ta ngồi bên chiếc bàn gỗ, nhâm nhi tách trà, rồi những tách trà mở đầu câu chuyện khi có khách ghé thăm, đó đã là những ký ức mãi chẳng thể phai dấu.
Phân loại trà xanh theo mùi hương
Có rất nhiều loại trà nhưng có lẽ chúng ta sẽ nói về hai loại thanh mát nhất. Những hương vị mà khi uống vào sẽ cho người ta cảm giác dễ chịu và bình yên nhất: trà nhài và trà ướp hoa ngâu.
Trà xanh hoa nhài có vị chát nhẹ nhẹ nơi đầu lưỡi, rồi lại man mác hương nhài nhẹ nhàng. Vì vậy, nó xua tan đi cảm giác mệt mỏi, giảm đau đầu chóng mặt và đưa người ta đến với những tháng ngày bình yên.
Vậy nên người ta đã cho trà hoa nhài là cái cớ để sống chậm lại sau những ngày tháng vội vã.
Đặc trưng hơn nữa có lẽ là trà ướp hoa ngâu. Bởi loại trà này gần như chỉ phổ biến tại Việt Nam mà không thấy xuất hiện tại các quốc gia khác. Vị trà thơm dịu đem lại cảm giác thư thái lạ kỳ khi thưởng thức.
Hiện nay cũng có một số nguồn tin về trà xanh ướp hoa hồng. Hiên Cúc Vàng không khuyên bạn kết hợp trà xanh và hoa hồng lại với nhau. Bởi vì nó làm giảm đi hương thơm của cả hai nguyên liệu đặc biệt. Đó có lẽ là lí do mà bạn sẽ khó tìm được một sản phẩm kết hợp từ hai nguyên liệu này.
Thay vào đó, bạn hãy tìm hiểu về trà hoa hồng thuần túy, thức trà của yêu thương đong đầy.
Phân biệt trà xanh, trà đen và matcha
Như đã giới thiệu ở phần đầu tiên, hầu hết các loại trà đều đến từ một loài thực vật được gọi là camellia sinensis. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều người nhầm lẫn về 3 loại:
| Trà xanh | Trà đen | Matcha |
| Đây là loại trà được làm từ búp và lá non của cây trà xanh. Sau khi thu hái, lá và búp trải qua nhiều công đoạn như: sao khô, vò, làm khô. | Trà đen được gọi là “hồng trà” (trà đỏ) ở Trung Quốc. Gọi như vậy là vì nước trà có màu đỏ hay màu hổ phách. Đây loại trà đã trải qua giai đoạn oxy hóa, tác động đến các thành tế bào của trà khiến chúng thay đổi màu sắc và hương vị. | Người ta thường biết đến matcha dưới dạng bột. Do matcha được làm hoàn toàn từ búp non của cây trà xanh nên nó có giá trị dinh dưỡng cao và dĩ nhiên cũng đắt hơn nhiều so với bột trà xanh. Sự chênh lệch đó là do bột trà xanh làm từ cả búp trà và lá trà. |
Có trà rồi, mời bạn cùng ủ trà xanh với Hiên Cúc Vàng!
Cách ủ trà xanh tươi
Để ủ lá trà tươi, bạn hãy đi từng bước sau:
Bước 1: Cho một ít muối trắng hòa vào nước rồi rửa lá trà thật sạch. Nó sẽ làm cho nước trà đẹp hơn, trong hơn.
Bước 2: Vớt lá ra rồi để cho trà ráo nước, cho sẵn vào ấm. Trong lúc này, bạn hãy đun nước sôi để tiết kiệm thời gian.
Bước 3: Cho một ít nước vào để trần trà rồi lọc bỏ nước đi. Bước này sẽ giúp trà bớt chát và ngon hơn.
Bước 4: Rót nước vào ấm trà rồi chờ khoảng 20 đến 30 phút là dùng được. Đến bước này bạn đã có một ấm trà chát đầu lưỡi mà hậu vị lại ngọt lạ.
Cách ủ trà xanh khô
Đối với trà túi lọc hay trà khô thì đơn giản hơn rất nhiều, bạn chỉ cần cho trà vào ấm (hoặc cốc) rồi rót nước sôi vào. Bạn chờ thêm khoảng 2-3 phút là đã có thể thưởng thức được rồi.
Trà xanh ở Việt Nam
Việt Nam có ¾ diện tích là đồi núi, những vùng khí hậu ôn hòa và nguồn đất màu mỡ. Đây đều là những điểm mạnh để cây trà hình thành và phát triển.
Trà xanh ở Việt Nam được trồng chủ yếu ở Thái Nguyên, Sơn La, Yên Bái và Lâm Đồng. Đây không chỉ là những những vùng phát triển cây trà , hay những cây công nghiệp nói chung mà còn giúp địa phương phát triển du lịch nhờ những vùng trà đẹp.
Để hiểu chi tiết hơn về nguồn gốc, văn hóa, thị trường trà Việt Nam hiện nay, bạn không nên bỏ lỡ bài viết cùng chủ đề của chúng tôi.
Những câu hỏi thường gặp về trà xanh
Vậy là chúng ta đã cùng nhau đi tìm hiểu trà xanh một cách rất chi tiết. Hiên Cúc Vàng hy vọng bạn có những ngày mới thật vui, thật thoải mái bên tách trà.
Và nếu bạn là một người yêu trà như Hiên Cúc Vàng, đừng ngần ngại đăng ký tham gia cộng đồng chia sẻ về trà mà Hiên Cúc Vàng! Hãy nhấn nút đăng ký ở góc phải để nhận được những thông tin dành riêng cho thành viên. Hẹn gặp lại bạn bên những tách trà mới!
